Zabawa jest ważna!, czyli rola zabawy w rozwoju dziecka
Pisałam Wam niedawno o tym, że dopiero jakiś miesiąc temu moja Michalina nauczyła się bawić, zajmować swój czas. Dzisiaj, obserwując jej roześmianą buzię podczas wrzucania zwierzątek do pudełka, a następnie wyjmowaniu ich, przypomniały mi się zajęcia z pedagogiki zabawy, jakie odbywałam podczas studiów. Przedmiotu tego uczyła mnie bardzo miła pani doktor, która na każdych zajęciach podkreślała jak ogromną rolę w rozwoju dziecka odgrywa zabawa właśnie. Dzisiaj, gdy od najmłodszych lat rodzice fundują swym dzieciom dziesiątki zajęć dodatkowych (angielski, basen, balet, gra na instrumencie) warto przypomnieć, że to właśnie dzięki zabawie dziecko zdobywa najbardziej istotne umiejętności, z których będzie korzystało przez całe swoje życie.
Zabawa
jest do czasu podjęcia nauki szkolnej, podstawową aktywnością każdego dziecka. Jej rola w rozwoju dziecka jest naprawdę nieoceniona i czasami nieco zapomniana.
Zabawa,
ma kilka charakterystycznych dla siebie cech. Oto one:
- zabawa musi być podjęta
spontanicznie i z własnej woli
- jest bezproduktywna,
bezinteresowna. Sama w sobie nie ma celu. Jest podejmowana dla własnej
przyjemności. W zabawie najważniejszy jest proces, nie jej skutek.
- zabawa dostarcza
dziecku bardzo silnych emocji. Dziecko podczas zabawy przeżywa zarówno radość,
zachwyt, jak i strach czy smutek. Co ciekawe, szkrab sam stwarza sobie sytuacje
do przeżywania tych stanów. Pomaga to w kształtowaniu jego osobowości
- Dziecko podczas zabawy
zapomina o upływie czasu, tu i teraz przestaje dla niego istnieć. Zauważcie, że
czasami dziecko pochłonięte zabawą zdaje się nie słyszeć słów dorosłego. Zabawy
nie powinno się więc gwałtownie przerywać.
W
literaturze pedagogicznej najczęściej dokonuje się poniższego podziału zabaw:
Zabawy
tematyczne
Najprościej mówiąc to
zabawy w odtwarzanie roli, umożliwiają one dzieciom spełnianie różnych ról
społecznych. Uczą zachowania w grupie, zgodnego współżycia, odpowiedzialności.
Zabawy
ruchowe
Wynikają one z wrodzonej
potrzeby ruchu dziecka. Oparte są na takich umiejętnościach jak: pełzanie,
bieganie, skakanie, czy rzucanie. Zabawy te wywołują radosny nastrój, rozwijają
spostrzegawczość i oczywiście wyrabiają kondycję fizyczną.
Zabawy
konstrukcyjne
Zabawy polegające na
budowaniu i rozkładaniu różnych konstrukcji, najczęściej z klocków. Zabawy te
uczą skupienia, planowania pracy oraz rozwijają motorykę małą.
Zabawy
dydaktyczne
Zabawy dydaktyczne
powinny być nadzorowane przez osoby dorosłe. To wszelkie domina, loteryjki,
zagadki, łamigłówki, za pomocą których dzieci zdobywają nowe informacje o
świecie, sprawdzają swoją wiedzę, uczą się rozróżniania kształtów, kolorów i
wielu innych niezbędnych umiejętności.
Teraz przyjrzyjmy się jak
z wiekiem dziecka zmienia się charakter zabawy.
3-4
miesiące -2 lata
Dziecko szuka zabawek i
różnych przedmiotów w swoim otoczeniu. To czas, gdy niemowlę zaczyna chwytać.
Cieszy się więc gdy uda mu się złapać przedmiot, następnie dziecko ogląda go,
potrząsa. To pierwsze zabawy naszego malucha.
Dla dziecka genialną
zabawą jest również kontakt z rodzicem. Wszelkie podrzucania, przytulanie,
noszenie malucha na rękach, zaznajamia je z przestrzenią, a ponadto buduje więź
między dzieckiem a dorosłym.
Maluchy, które ukończyły
roczek coraz częściej interesują się zabawkami. Czasem najlepiej sprawdzają się
te najprostsze. Dzieci w tym wieku uwielbiają zabawę klockami, układanie i burzenie
(przede wszystkim burzenie) wież, czy ciągniecie zabawek na sznurku.
2.
rok życia
To czas, kiedy dzieci
coraz częściej w czasie zabawy próbują naśladować czynności dorosłych, takie
jak: gotowanie, sprzątanie, opieka nad dzieckiem. To właśnie wtedy najlepiej
zaopatrzyć swojego szkraba w zabawkową kuchnię, czy pierwszy wózeczek dla lali.
Zabawa klockami staje się
coraz bardziej rozbudowana, dziecko przemyślnie układa klocki, czasem zaczyna
je również grupować.
Drugi rok życia to
również czas, gdy dzieci chętnie huśtają się na huśtawkach, zaczynają skakać na
trampolinie, zjeżdżają na zjeżdżalni.
Maluchy około drugiego
roku życia wręcz uwielbiają zabawy w chowanego, zarówno chętnie się chowają,
jak i szukają ukrytych osób. To świetny trening orientacji i spostrzegawczości.
3.
rok życia
Dziecko w tym wieku, jest
już coraz mądrzejsze, coraz więcej obserwacji z życia codziennego wykorzystuje
w zabawach tematycznych. Dlatego też, są one coraz bardziej złożone, dziecko
używa w nich dużej ilości charakterystycznych przedmiotów. Np. podczas zabawy w
dom, dziecko już nie tylko używa do zabawy lalki, ale również chce dostać do
zabawy ubranka, pampersa, lub butelkę do karmienia „swojego dzidziusia”.
Dziecko zaczyna świadomie wcielać się w różne postacie, zaobserwowane w świecie
dorosłych.
Jeśli chodzi o zabawy
konstrukcyjne, coraz lepiej rozwinięta motoryka mała pozwala na budowanie
szczegółowych, zaplanowanych konstrukcji takich jak: zamki czy bramy.
Trzeci rok życia, to
moment kiedy dorosły może zacząć inicjować pierwsze, proste zabawy dydaktyczne.
Możemy za pomocą różnych gier, zabawek powoli uczyć dzieci kształtów lub
kolorów. Pamiętajmy jednak, że nic na siłę.
Wiek
przedszkolny
Z racji tego, że dzieci
powyżej trzeciego roku życia najczęściej uczęszczają do przedszkola, ich zabawy
nabierają charakteru społecznego. Dzieci zaczynają współpracować ze sobą,
ustalać wspólne reguły zabaw. Ma to ogromny wpływ na proces socjalizacji.
Szczególne odzwierciedlenie ma to w zabawach tematycznych, które stają się już
zabawami grupowymi, gdzie każde dziecko odgrywa konkretną rolę.
Dzieci w tym wieku z
klocków i innych materiałów potrafią już budować prawdziwe cuda. Poza tym,
potrafią zaplanować swoją pracę, odwzorować budowlę z pokazanego przez
dorosłego modelu.
Okres przedszkolny to
czas, kiedy dzieci coraz częściej i aktywniej biorą udział w zabawach
dydaktycznych. W domu i przedszkolu korzystają z różnego rodzaju loteryjek,
łamigłówek, gier planszowych i zręcznościowych (jak pchełki czy bierki), które
uczą nowych umiejętności.
Sami widzicie, jak wiele
ważnych umiejętności kształtuje się podczas zabawy, i to już od najmłodszych
lat. Wszystkie te umiejętności są niezbędne w kolejnych aktywnościach dziecka,
z którymi przyjdzie mu się zmierzyć w szkole, czyli w pracy i nauce. Pozwólmy
dzieciom się bawić, nie martwmy się, gdy odpływają podczas zabawy w swój własny
świat. Nie przerywajmy zabawy w sposób nagły i gwałtowny. Zabawa uczy i daje
dziecku więcej niż mogłoby się nam wydawać.
Jakie zabawy najbardziej
lubią Wasze dzieci? A w co najchętniej bawiliście się Wy jako małe szkraby?
0 komentarze